Word lid
Er bereiken ons steeds vaker vragen omtrent de kandidatenlijst bij een MC-verkiezing. Hoe werkt dit nu precies?
Om te beginnen: wie mag zich kandidaat stellen?
Op een enkele uitzondering na kunnen alle werknemers van de diensteenheid zich kandidaat stellen voor het lidmaatschap van de MC.
Diegenen die zich niet kandidaat kunnen stellen zijn: - het hoofd van de diensteenheid (HDE) of de door het hoofd van de diensteenheid bevoegde functionaris om namens hem het overleg met de MC te voeren; - werknemers die korter dan een half jaar bij het ministerie van Defensie werkzaam zijn.
Let op: onder werknemer wordt ook verstaan; degene die bij de diensteenheid werkzaam is op grond van detachering of een uitzendovereenkomst (zoals bedoeld in artikel 690 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek). Echter: deze werknemer wordt pas als werknemer beschouwd indien hij ten minste 24 maanden werkzaam is bij de diensteenheid. Dit betekent dat deze werknemer pas na 2 jaar kiesgerechtigd is en zich kandidaat kan stellen.
Wat zijn de spelregels omtrent kandidatenlijsten?
De kandidatenlijsten moeten uiterlijk zes weken vóór de verkiezingsdatum worden ingediend door:
- een centrale (er zijn vier centrales waarin de bonden/verenigingen in zijn vertegenwoordigd);
- kiesgerechtigde werknemers die géén lid zijn van een (bij een centrale aangesloten) bond. Dit kan alleen als deze lijst wordt gesteund door één derde deel of meer van de bij de diensteenheid werkzame kiesgerechtigde werknemers, met dien verstande dat met dertig handtekeningen kan worden volstaan.
Een vakbond kan een kandidatenlijst indienen met burger- en militaire kandidaten. Ook kan een vakbond een gecombineerde kandidatenlijst indienen, samen met een andere vakbond. Als er zo’n gecombineerde lijst is ingediend, kunnen de betrokken bonden uiteraard niet alsnog een aparte kandidatenlijst indienen.
Indien het kiesgroepenstelsel wordt gehanteerd, zal de vakbond per kiesgroep een aparte kandidatenlijst indienen.
Als een kandidatenlijst wordt ingediend, behoren de kandidaten schriftelijk te verklaren dat ze hun kandidatuur aanvaarden (een zgn. bereidheidsverklaring).
Als de geldigheid van de kandidatenlijsten is vastgesteld, bepaalt de verkiezingscommissie de volgorde van de kandidatenlijsten, zoals deze op het stembiljet geplaatst zal worden.
Als voorbeeld van een volgorde kan gekozen worden om de lijst met het meeste aantal kandidaten als eerste te plaatsen, waarna de lijsten volgen die uit een minder aantal kandidaten bestaan, of bijvoorbeeld door te kiezen voor een alfabetische volgorde van de namen van de kandidatenlijsten of hun indieners.
De volgorde van de kandidaten op een kandidatenlijst wordt bepaald door diverse meetinstrumenten. Ervaring en vaardigheden opgedaan binnen MC-werkzaamheden, reputatie op gebied van medezeggenschap of de volgorde van aanmelden zijn hier enkele voorbeelden van.
Wie wordt er verkozen?
Mits de kiesdrempel behaald is, is het niet het aantal behaalde stemmen, maar de numerieke plaats op de kandidatenlijst die de volgorde van zitting nemen als gekozen MC-lid bepaalt.
Een voorbeeld: Stel dat er 2 zetels binnen een MC te vergeven zijn. U staat als nummer 5 op de kandidatenlijst. U behaalt gedurende het reguliere verkiezingsproces de kiesdrempel doordat u voldoende voorkeursstemmen kreeg. De als nummer 2 en 4 op de kandidatenlijst geplaatsten haalden beiden de kiesdrempel niet.
Omdat er 2 zetels te vergeven zijn, en u als nummer 5 op de lijst staat, zullen de zetels naar nummer 1 en 3 gaan. 2 en 4 vallen immers af, omdat zij beiden te weinig voorkeursstemmen kregen.
Omdat er slechts 2 zetels te vergeven zijn, zult u dan ook – ondanks het grote aantal voorkeursstemmen – afvallen.
Deze systematiek is opgenomen in het Draaiboek verkiezingen Besluit Medezeggenschap Defensie (BMD).
